PANARIT: Deo Gracias, hain na Amigo?

DEO GRACIAS, HAIN NA AMIGO?

Ni Jhonil C. Bajado

Ha akon pakasabot, nahuhuman an pagsalin-urog han kapaskohan han kalendaryo han Romano Katolika nga Simbahan hiton primero nga Dominggo hiton tuig.

Buwas (petsa samtang ginsisinuratko ini), in “Three Kings” na, o an una nga Dominggo han tuig 2010. Matatapos na kuntalos an pagsalin-urog han kinatuig nga pagselebrar han katawo ni Hesukristo.

May usa nga butang nga sinulod han akon hunahuna nga ha hinay-hinay, nawawara parte han pagsalin-urog han Pasko—an Panarit.

Han tiburoos pa la ako, kalipayan ko an pag-upod han akon mga kasangkayan ha panarit--an amon karantahon: Deo Gracias Amigo. Natikang kami pananarit han primero nga gab-i han katsarit- ika 16 ngada han katungtungan han gab-i han ika 24 hiton Disyembre. Bisan ngada han sekundarya, padayon la gihapon ako han hini nga akon ginmat-an nga tradisyon. Giuupayi ko pagpinamati-an an mga kalagsan nga nabaton han amon pagsarit. An saka grupo, danay 5 ngada hin 6 nga miyembro in tigda la natanghak han pwertahan han balay nga sinasaritan hin pagsiring:

Deo Gracias amigo,

Kun sadang pasak-on niyo,

Kun sadang kami mamuruko,

Yad’ ‘in duduha katawo.

Kami yadi katiayon,

Nasarit iyo pasak-on,

Bisan la dire pasak-on,

Didi la han iyo sirong.

Kahuman han ikaduha nga estropa ostanza, maudong kami ngan masiring “baton” ngada han tagbalay. Kun diri bumaton an tagbalay, ipapadayon nam ha pagkanta han ika tulo nga estropa ngan dirodiritso na ngada han kahuman han kabug-osan nga kanta. O, usahay, nabaton an tagbalay ha pagsiring, “tarunosa na la niyo” o “sige padayon nala niyo”. Mayda man ta mga tagbalay nga nabaton ha pagsiring:

Hin-o ka ba, hin-o iton,

Nga nagsasampit ha akon,

Ano an tuyo mo dako,

Nga imo titinguhaon?

Mabaton na man kami:

An si Jose nga bugto mo,

Suok pa nga igpatod mo,

An mahal nga esposa ko,

Suok pa, an himasuso.

Mabaton an tagbalay:

Waray Jose nga bugto ko,

Waray pobres igpatod ko,

Lunlon kami kapadian,

Mga tulni hin kahadian.

Kahuman amon naman liwat:

Tungod la sa Diyos amigo,

An pagsarit han balay mo,

Han sirong la, han hagdan mo,

Nga lukotan han hayop mo.

Baton han tagbalay nga nahahangit:

Hala kadto iwas kamo,

Paharayo han balay ko,

Hala kamo, kadto iwas,

Naglilipong, pakangiras.

Makanta na liwat kami hin pagpirit:

Pirit na kami mahapit,

Hi Maria nasasakit,

Madali na an kaaga,

An Mesiyas masirang na.

Napiritan, amo ini an urhi nga baton han tagbalay.

May kamalig nga bungkag na,

Hunongan hin mga baka,

Didto kamo pag-agwanta

Kay kami didi suok na.

Ngan maglilisensya na kami ha pagtampos hin duha ka estropa.

Por amor de Dios tagbalay,

Malisensya kami anay,

Dire niyo igkabudlay,

An pagsarit nga mahinay.

Tagbalay makadi kami,

Kami na la perdonahe,

Nakangiras kami dinhi,

Han amon dinhi pag-agi.

Ini nga tradisyon, sugad han katapusan nga estropa han kanta, in daw nagpapakita hin pagbaya han aton tradisyon. Ini natikawara na ha lakat han panahon. Samtang sige an akon pagpinanmati han mga tiburoos nga kabataan han ira panarit, minamaurog nira an “Jingle Bells”, “Pasko na naman”, ug iba pa nagmamanhalipot ngan iba nga pinulongan nga mga kanta. Parehas ini an nahitatabo han akon paglibot ha Sulat, San Policarpo, Oras, Guiuan, Borongan ug iba pa nga mga bungto ha Este. Kun mayda man mga kabatanonan nga nagkakanta, pirahay na la, ngan an masuol pa nga kamatuoran, mga sayop an liriko o lyricshan ira ginkakanta (mayda ko hini lain nga sinurat mahiunong hini nga himangrawon).

Makasusubo paghunahunaon nga ka kada tuig nga pagsalin-urog han kabuhi ni Kristo, mayda parti han aton tradisyon an hinayhinay nga namamatay. Kunta, bisan ha kahuman han “Three Kings”, magpadayon ini nga pangilal-an nga nagsusubay ngan naglalaygay han gin-agian han mga kag-anak ni Hesukristo. Ngan kunta, kaupod han paguswag han aton kumunidad, ini nga karantahon in magpabilin ngan umuswag manta. Nahadlok ako nga umabot an panahon, mapakiana ako han akon mga kaupod han panarit hadto, "an Deo Gracias hain na, amigo?”

(Originally published in Gahum Weekly)